Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται η καρδιακή ανεπάρκεια

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία η καρδιά είναι αδύναμη ως αντλία και δεν μπορεί να προωθήσει αρκετό αίμα στα διάφορα όργανα του σώματος που το έχουν ανάγκη, αλλά δεν μπορεί να δεχτεί και το αίμα που επιστρέφει σε αυτή, οπότε αυτό λιμνάζει στο σώμα. Στα αρχικά στάδια η δυσκολία αυτή γίνεται αντιληπτή μόνο σε συνθήκες αυξημένων απαιτήσεων (π.χ. κατά τη σωματική δραστηριότητα, ή σε μια λοίμωξη), ενώ όσο εξελίσσεται η ανεπάρκεια, η καρδιά αδυνατεί να ανταποκριθεί ακόμα και σε συνθήκες ηρεμίας.

Τα κυριότερα συμπτώματα στην καρδιακή ανεπάρκεια είναι:

• Δύσπνοια, η οποία μπορεί να εμφανίζεται μόνο στην άσκηση (δύσπνοια προσπαθείας) ή ακόμα και κατά την ανάπαυση (δύσπνοια ηρεμίας). Γίνεται εντονότερη όταν ξαπλώνει ο ασθενής και τον αναγκάζει να κοιμάται με πολλά μαξιλάρια (ορθόπνοια)
• Εύκολη κόπωση, αδυναμία εκτέλεσης δραστηριοτήτων
• Οιδήματα κυρίως στα πόδια κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα οποία υποχωρούν, αρχικά τουλάχιστον, με την κατάκλιση
• Βήχας, που μπορεί να συνοδεύεται και από φλέματα ροζέ.
• Αρρυθμίες (κυρίως ταχυκαρδία)
• Ανορεξία
• Μειωμένη παραγωγή ούρων την ημέρα και αυξημένη διούρηση τη νύχτα

Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολλών καρδιακών παθήσεων (π.χ. υπέρταση, στεφανιαία νόσος, μυοκαρδίτιδες, μυοκαρδιοπάθειες, βαλβιδοπάθειες, κ.ά.), αλλά και άλλων παθήσεων που σταδιακά εξαντλούν την καρδιά, αναγκάζοντάς την να λειτουργεί εντονότερα, όπως οι παθήσεις των πνευμόνων, η σοβαρή αναιμία και ο υπερθυρεοειδισμός.

Πώς αντιμετωπίζεται η Καρδιακή ανεπάρκεια

Η καρδιακή ανεπάρκεια αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά και με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Τηρώντας τις οδηγίες του γιατρού και ακολουθώντας την κατάλληλη αγωγή, η καρδιακή λειτουργία μπορεί να βελτιωθεί ή να καθυστερήσει σημαντικά η επιδείνωσή της και ο ασθενής να διατηρήσει για πολύ καιρό τη δραστηριότητά του.

Τα κυριότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην καρδιακή ανεπάρκεια είναι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης, ανταγωνιστές β-υποδοχέων, διουρητικά κ.ά.

Σημαντικό είναι ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια, να βρίσκεται σε συχνή επικοινωνία με τον γιατρό του, να παρακολουθείται συχνά και να μην παραλείπει τα φάρμακά του. Επιπλέον, θα πρέπει:

• Να ελέγχει καθημερινά την αρτηριακή του πίεση και να τη διατηρεί ρυθμισμένη
• Να αποφεύγει το αλάτι, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, την αυξημένη πρόσληψη υγρών και να ελέγχει καθημερινά το βάρος του, αλλά και το σώμα του για οιδήματα
• Να διακόψει το κάπνισμα και να περιορίσει το αλκοόλ
• Να ακολουθεί υπολιπιδαιμική δίαιτα
• Να χάσει βάρος, εφ’ όσον είναι υπέρβαρος
• Να ασκείται τακτικά, χωρίς όμως μεγάλη ένταση. Ιδανική άσκηση π.χ. είναι το περπάτημα. Πρέπει να αναπαύεται συχνά, ιδιαίτερα μετά από δραστηριότητες ή γεύματα, να αποφεύγει την κόπωση και να ανυψώνει συχνά τα πόδια του κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Να αποφεύγει τις έντονες συγκινήσεις
• Να προστατεύεται από λοιμώξεις, επειδή μπορεί να απορρυθμίσουν την καρδιακή λειτουργία και να εμβολιάζεται προληπτικά για τον πνευμονιόκοκκο και τη γρίπη

Σε κάποιες περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας απαιτούνται επεμβατικές μέθοδοι, όπως τοποθέτηση βηματοδότη ή απινιδωτή, αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by pass), αντικατάσταση βαλβίδων, κ.ά.

Σε τελικά στάδια καρδιακής ανεπάρκειας, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται συσκευές υποβοήθησης της καρδιακής λειτουργίας ή γίνεται μεταμόσχευση καρδιάς.

Δεδομένης της σοβαρότητας της καρδιακής ανεπάρκειας, η πρόληψή της είναι πολύ σημαντική. Σε αυτήν μπορούν να συμβάλουν απλά μέτρα, όπως η παρακολούθηση και ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, η σωματική άσκηση (π.χ. καθημερινό περπάτημα), η διακοπή του καπνίσματος, ο περιορισμός του αλατιού, η σωστή διατροφή, η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους.